گفت و گویی درباره دستمزد بازیگران
جهانگیر کوثری، تهیه کننده و کارگردان با اشاره به اینکه همواره در تاریخ سینما دستمزد بازیگران مرد بیشتر از خانمها بوده بیان کرد:
در همه جای دنیا دستمزد بازیگران مرد بیشتر از زنان است. مبنای این موضوع نیز برمیگردد به تاریخ سینما و زمانی که هنر هفتم شکل گرفت. در فیلمنامهها، مردها همیشه یکه بزن و بازیگری هستند که میتوانند گرههای فیلم را باز کنند. بنابراین طبیعی است دستمزد بالاتری هم طلب میکنند.
وی در ادامه گفت:
برای نمونه در سینمای جهان جیمزباندها را میتوان مثال زد که هم نویسنده و هم بازیگران آن مرد هستند. در واقع مردسالاری از قدیمالایام بود و در سینما هم رسوخ پیدا کرده است.
تهیهکننده فیلم «فراری» درباره مقدار دستمزد بازیگران درجه دو در سینما بیان داشت:
بین بازیگران درجه دو نیز مسئله به همین شکل است. به این معنی که مردها دستمزد بیشتری میگیرند. حتی گاهی اوقات پیش می آید که بازیگر مرد نقش مکمل دستمزد بیشتری از بازیگر نقش اول می گیرد یا اینکه دستمزدشان با هم برابری می کند. دلیل آن نیز هم این است نقش مکمل کامل کننده فیلم محسوب می شود و اهمیت ویژه ای دارد. در سینمای دهه ۲۰، ۳۰ و ۴۰ نقش مکمل به ویژه در کشورهایی مانند مصر و هند اهمیت ویژهای داشت. برای مثال اسماعیل یاسین، بازیگر معروف مصری، جزو اولین بازیگرانی بود که نقش مکمل بازی میکرد و دستمردهای کلانی نیز میگرفت.
جهانگیر کوثری با اشاره به این که سینما به دلیل گیشه تنها به دنبال ستارههاست تصریح کرد:
تلویزیون به دلیل اینکه یک سازمان دولتی است و سالانه بودجه ای مشخص را دریافت میکند، به دلیل دستمزد بالای بازیگران چهره میتواند از بازیگران ناآشنا و تئاتری بیشتری استفاده کند، کما اینکه اکنون این اتفاق رخ داده و در اکثر سریالها یک یا دو بازیگر جدید میبینیم. مشخصاً این بازیگران چون با یک ورودی رایگان وارد این عرصه میشوند دستمزد خیلی کمتری نیز میگیرند و توقعی هم ندارند امّا در سینما اینگونه نیست. ما تهیه کنندگان به فکر گیشه و بازگشت سرمایه خود هستیم پس باید از ستاره ها و بازیگران چهره استفاده کنیم تا بتوانیم مخاطب را به سینما بکشانیم.
وی در ادامه اضافه کرد:
استفاده از بازیگران جدید موضوعی است که عده ای آن را قبول دارند و انجام میدهند، یک عده نیز هستند که معتقدند سینما با ستاره زنده است و بدون ستاره معنا ندارد. این شعار سینمای هالیوود، بالیوود، ایتالیا و… است. دسته اول در دهههای ۶۰ میلادی خواستند این سنت را بشکنند، در نتیجه از بچههای تئاتر استفاده کردند و اتفاقاً توانستند بهترین آثار را نیز خلق کنند. در سینمای ما به دلیل وضعیت اقتصادی و نگرانی از فروش گیشه اصطلاحی با نام «ستاره پولساز» رایج است. تهیه کنندگان در آثار سینمایی به دنبال بازیگرانی می روند که عکسش روی بیلبورد بفروشد.
این تهیه کننده مطرح با اشاره به عناصری که دستمزد ستاره ها را مشخص می کند گفت:
در کشور ما هر بازیگر دستمزد مخصوص خودش را دارد. اولین امری که تعیین کننده قیمت هر بازیگر است به توانمندی و پتانسیل آن بر میگردد. دومین موضوع تیپ و ظاهر و سومین مورد نیز موفقیت فیلم های قبلی اوست. این بدان معناست تهیه کننده نگاه میکند این بازیگر در کارهای قبلی توانسته گیشه را نگه دارد یا خیر. تمام این سه مورد ترکیبی است که از یک بازیگر، ستاره ای پولساز می سازد.
سینمای ایران مردانه است
اسماعیل عفیفه، تهیه کننده تلویزیون، با اشاره به این موضوع که دستمزد بازیگران مرد از زن بیشتر است، گفت:
گاهی از اوقات پیش آمده که بازیگران خانم که نقش اول بازی می کنند دستمزدشان از بازیگران مرد هم بیشتر است ولی اگر میانگین بگیریم؛ مانند سینمای جهان در کشور ما نیز دستمزد بازیگران ستاره مرد بیشتر است.
وی در ادامه اضافه کرد:
دلیل این موضوع هم این است که سینمای ما هنوز مردانه است. نقش های محوری، اصلی و تاثیرگذار در هر فیلم برای مردها نوشته می شود و زن ها باید در کنار مردان قرار گیرند.
تهیهکننده سریال «پس از باران» ضمن اشاره به سینمای جهان بیان کرد:
درست است که در کشورهای خارجی مردان دستمزد بیشتری دارند ولی در آنجا اقبال و سلیقه مخاطب است که حرف اول را می زند. گاهی پیش آمده است که بازیگر زنی چون فیلمش پرفروش بوده و در یک مقطعی خوش درخشیده دستمزدی هم اندازه دستمزد بازیگر مرد گرفته است.
این تهیه کننده درمورد مبنای دستمزد بازیگران ناآشنا و تازه کار اینگونه گفت:
به شخصه تجربه کار با بازیگران تازه کار و ناآشنا را داشتم. دستمزد این مدل از بازیگران قطعاً کمتر از بازیگران چهره است. دلیلش نیز این نیست که چون ما فرصت بازی به آنها را دادیم پس باید چیزی که حقشان است را ندهیم. در همه جای دنیا اینگونه است که تهیه کنندگان بازیگران جدیدی می آوردند تا هم هزینه های خود را مدیریت کرده و هم اینکه چهره تحویل دهند.
اسماعیل عفیفه تاثیر نمایش خانگی را بر ورود بازیگران تازه کار رد کرده و اظهار داشت:
اینکه بعضی از تهیه کنندگان بر این باورند که دستمزدهای بالا در نمایش خانگی باعث شده ما از بازیگران تئاتری و ناآشنا در تلویزیون استفاده کنیم را قبول ندارم. ما تهیه کنندگان این وظیفه را داریم که به تئاتر برویم و بازیگران با استعداد و جوان را پیدا کرده و فرصتی برایشان فراهم کنیم تا خودشان را نشان دهند. این جزئی از قاعده ماست و همه باید رعایت کنیم.
عفیفه با اشاره ای به سریال محبوب و پرطرفدار آمریکایی دوستان «فرندز» گفت:
بعضی از هنرپیشه ها در نمایش خانگی دستمزدهای بالایی دارند که در تلویزیون نمی توان آن را تامین کرد، در واقع اصلاً نیازی هم نیست از این نوع بازیگران استفاده شود. قانون و قاعده تلویزیون به عنوان رسانه ای ملی استعدادیابی در جوانان است. بسیاری از مواقع می بینیم که در هالیوود بازیگر نقش اول کسی است که تا به حال هیچ تجربه ای نداشته اما با آن کار تبدیل به یک ستاره می شود. در مصداق جهانی سریال «فرندز» را می توان مثال زد. هر ۶ بازیگر از چهره های جدیدی بودند که با پخش این سریال مخاطبان جهانی پیدا کردند و بسیار خوش درخشیدند.
درمورد دستمزد بازیگران هیچ قانون نوشته شده ای وجود ندارد!
مسعود ردایی، تهیه کننده سینما، میزان دستمزد هر کدام از بازیگران را وابسته به توانمندی آنها دانست و گفت:
دستمزد بازیگران براساس توانمندی، نقش و فیلمنامه هر فیلم تعیین می شود. در تمامی کشورهای دنیا قانون این است که هر بازیگری بر اساس همین اصل ها دستمزد مشخصی دارد اما متاسفانه در کشور ما اینگونه نیست و قانون نوشته شده ای در این خصوص وجود ندارد. برای نمونه یک بازیگر ستاره آقا قیمتش ۷۰۰ میلیون تا یک میلیارد تومان است و بازیگری دیگر تنها ۱۰۰ میلیون تومان می گیرد. از نظر کیفی نمی توان به طور قطع بیان کرد که دستمزد بازیگران مرد بیشتر است یا زن، تمام مواردی که عرض کردم در تعیین دستمزد موثر هستند.
تهیهکننده فیلم «سه بیگانه» در ادامه با اشاره به عوامل موثر در مشخص کردن دستمزدها بیان داشت:
در یک فیلم سینمایی عوامل و عناصر زیادی وجود دارد که مقدار دستمزد بازیگر را مشخص می کند. نوع نقش، تفکر تهیهکننده و کارگردان، لوکیشن فیلمبرداری(تهران یا شهرستان) و… بر دستمزد بازیگران چه خانم و چه آقا تاثیر بسزایی دارد.
ردایی در پاسخ به این سوال که چه عاملی باعث می شود تا هر بازیگر قیمت مشخصی داشته باشد، تصریح کرد:
در درجه اول توانمندی و حرفه ای بودن بازیگر و درجه دوم معروفیت و محبوبیت آن و مرحله بعدی ظاهر است که باعث می شود هر بازیگر برای خودش قیمت مشخصی داشته باشد. همین موارد است که عامل به وجود آمدن این شرایط شده است، همین وضعیتی که هر بازیگری برای خودش دستمزدی را تعیین می کند.
این تهیه کننده درمورد مبنای دستمزد بازیگران کار اولی اذعان داشت:
من بارها تجربه کار با بازیگران کار اولی را داشته ام. این مدل از بازیگران به دلیل اینکه بار اولشان است کار می کنند قطعا دستمزد بالایی هم برای آنها درنظر گرفته نمی شود. در واقع ما تهیه کنندگان و تمام عوامل تلاش خود را می کنیم تا بستری را ایجاد کنیم که این جوانان پرانرژی نقش ایفا کنند. این بهترین و تعالی ترین راه پیشرفت یک بازیگر است تا اینکه به بازی در فیلم های دیگر نیز راه پیدا کند.
دستمزدهای بادآورده در نمایش خانگی توقع بازیگران تلویزیون را بالا برده!
علیرضا سبط احمدی، تهیه کننده سینما و تلویزیون، دستمزد بازیگران مرد را بیشتر از خانمها دانسته و گفته است:
در ایران نیز مانند سایر کشورها، دستمزد بازیگران مرد بیشتر از زنان است. دلیل آن نیز این است که بازیگر ستاره مرد هر شوخی میتواند کند، هر گونه روابطی میتواند داشته باشد و هر دیالوگی را میگوید اما بازیگر ستاره زن به دلیل اینکه امکان انجام این موارد را ندارد باید در کنار بازیگر مرد قرار گیرد و در نقش مکمل آن باشد. به این دلیل است که سینمای ما روی دوش بازیگران مرد می چرخد. همین مسئله باعث می شود دستمزدهایشان نیز بالاتر رود و بر روی میلیارد قرار گیرد.
تهیه کننده سریال «همسایهها» در ادامه و با اشاره به اینکه در ایران تهیه کنندگان باید کمپانی مخصوصی تشکیل دهند، تصریح کرد:
در تمام دنیا اینگونه است که تهیه کنندگان از شخصیت حقیقی خود خارج شده و به یک کمپانی تبدیل می شوند. در کشور ما نیز تهیه کنندگان باید به همین شکل فعالیت کنند تا بتوانیم به صورت منسجم و برنامه ریزی شده پیش برویم. ما تهیه کنندگان باید در این کمپانی بازیگران ناآشنا و کار اولی را جذب کنیم و روی آنها سرمایه گذاری کرده تا مدت ها حق امتیاز آنها را داشته باشیم. امّا متاسفانه چون سیستماتیک کار نمی کنیم حتی برای چندماه بعدمان هم برنامه ای نداریم.
سبط احمدی با تاکید براین موضوع که نمایش خانگی توقع بازیگران تلویزیون را بالا برده است بیان داشت:
من نمی خواهم اسم پول های نمایش خانگی را اختلاس، پولشویی، کثیف و… بگذارم؛ من به این نوع از پول ها؛ بادآورده و بدون حساب و کتاب می گویم. این پول ها باعث شده است تا هزینه ها بدون هیچ حساب و کتابی به صورت غیرمنطقی در نمایش خانگی بالا رود. نمایش خانگی نیز برای اینکه گیشه خود را داشته باشد و (CD) هایش را بفروشد مجبور است از ستاره ها با دستمزدهای خیلی بالا استفاده کند. در غیراینصورت نمی تواند حتی آن مقداری که هزینه کرده است را برگرداند.
وی ادامه داد:
وقتی بازیگری در نمایش خانگی چندصد میلیون تومان می گیرد، پس طبیعی است در تلویزیون به مبالغ ما و بودجه محدودی که داریم اکتفا نمی کند. در نتیجه میزان دستمزد بازیگران تلویزیون نیز تحت تاثیر قرار گرفته و بالا رفته است.
علیرضا سبط احمدی با اشاره به این موضوع که دلیل افزایش ورود بازیگران کار اولی به تلویزیون، دستمز بالای بازیگران ستاره است، گفت:
ما تهیه کنندگان در تلویزیون با توجه به بودجه محدودی که داریم از پس دستمزد بازیگران برنمی آییم، به همین دلیل است که از بازیگران ناآشنا و تئاتری استفاده می کنیم که البته به نظر من اتفاقی بسیار خرسند است. چراکه هم ما پولمان را مدیریت می کنیم هم اینکه چهره های جدید و با استعداد به جامعه معرفی می شوند.
با اقتصاد افسار گسیخته، سینما با کله سقوط میکند!
سعید سیدزاده، تهیه کننده سینما، درباره وضعیت اقتصادی سینما اینگونه گفت:
نمیتوان میزان دستمزد بازیگران زن و بازیگران مرد را قضاوت کرد، بلکه باید بازار فعلی سینما را مورد بررسی قرار داد. اکنون اقتصاد سینما درحال خودخوری است و خودزنی می کند. در حقیت می توان گفت سینمای ما دست به یک نوع خودکشی زده و به زودی از بین می رود. در این شرایط بد اقتصادی دستمزد بازیگران به شکل تصاعدی رو به بالاست و روزی خواهد رسید که به همین دلیل فیلمسازی عملا تعطیل می شود.
وی در ادامه اضافه کرد:
به نظر من فقط نقد روی میزان دستمزد بازیگران درست نیست، به این دلیل که این شرایط بد اقتصادی جامعه است که باعث همچین موضوعی شده است، بنابراین باید به این مسئله انتقاد کنیم. بنده معتقدم اقتصاد سینما دچار یک افسار گسیختگی شده است که باعث می شود سینما با کله سقوط کند.
تهیه کننده فیلم «بچه های آسمان» تصریح کرد:
فیلم های قبل از انقلاب تنها با ۱۰۰ هزار تومان ساخته می شدند که از این مبلغ تقریباً ۶۰ هزار تومان برای بازیگر نقش اصلی آن فیلم بود. در سینمای هالیوود نیز به همین شکل است. مشکل الآن ما این است که اگر هزینه هم کنیم فیلمی بسازیم تماشاگری نداریم تا پولمان برگردد.
سعید سیدزاده در ادامه با اشاره به تاثیر گرانی بلیت های سینما بر کاهش مخاطبان بیان کرد:
سینما به دلیل گرانی بلیت، بسیاری از تماشاگران خود را از دست داده است. این فقط ژانر و موضوع نیست که تماشاگر را نگه می دارد، توجه به وضعیت اقتصادی مردم نیز مسئله مهمی است که مدیران باید به آن توجه کنند. یکی از عوامل اصلی اینکه تماشاگران از سینما تارانده شدند، همین اقتصاد است.
این تهیه کننده در ادامه اضافه کرد:
قدیم ها یک سرباز که وقت خالی پیدا می کرد به سینما می رفت اما حالا سربازان پولی در جیب ندارند که در سینما فیلم ببیند. بنابراین به جای تمرکز کردن در میزان دستمزد بازیگران باید در نگاه کلی تر وضعیت اقتصادی سینما را مورد بحث و بررسی قرار دهیم و برای بهبود آن چاره ای بیاندیشیم.
منبع: تدبیرشرق